Օրվա ռեժիմ, քուն և առողջություն
Դու հաստատ լսած կլինես օրվա ռեժիմի մասին: Փորձենք բացատրել, թե ինչ դեր է խաղում այն մեր առօրյայում:
Ռեժիմը բառացի` լատիներենից (regimen) նշանակում է` «կառավարում, ղեկավարում»:
Երբ ասում են օրվա ռեժիմ, նկատի ունեն օրը պլանավորել` բաշխելով և հաջորդելով առօրյա գործողությունները և ըստ պլանավորածի` օրվա որոշակի ժամերին անել տարբեր գործեր: Ռեժիմը ներառում է որոշակի ժամերին սնունդ ընդունելը (լավ է նորնալ մարսողության համար), մոտավորապես նույն ժամին քնելը, մտավոր և ֆիզիկական աշխատանքը հաջորդելը (օրինակ` դաս պատրաստելուց հետո մի քիչ զբոսնել, գնալ պարի կամ սպորտային պարապմունքի), և ամենակարևորը` պահպանել այդ կանոններն ամեն օր:
Իրականում օրվա ռեժիմին հետևելն օգտակար բան է, դա կանոնակարգում և հեշտացնում է առօրվա տարբեր գործերի և հանձնարարությունների կատարումը և թույլ է տալիս ունենալ ազատ ժամանակ: Այն դպրոցականները և երիտասարդները, ովքեր իրենց ազատ ժամանակն ամբողջությամբ անցկացնում են հեռուստացույցի և համակարգչի առջև, ճիշտ չեն վարվում: Ապացուցված է, որ մտավոր աշխատանքից հանգստանալու ամենալավ տարբերակը ֆիզիկական աշխատանքն է, վարժանքը կամ ցանկացած ֆիզիկական ակտիվությունը, օրինակ` մարմնամարզությունը, պարը կամ զբոսանքը մաքուր օդին: ։-)
Այժմ խոսենք քնի մասին:
Առանց քնի հնարավոր չէ ապրել, և մարդն իր կյանքի մոտ մեկ երրորդն անց է կացնում քնելով: Հիշենք, որ մարդուն քնից զրկելը կիրառվում էր որպես տանջանքի դաժանագույն մեթոդներից մեկը: Սակայն մեզանից քչերն են լուրջ ուշադրություն դարձնում քնի ռեժիմին և հաճախ չեն էլ պատկերացնում առողջության և բարեկեցության գործում քնի ունեցած հսկայական դերը:
Լիարժեք քունը հատկապես դպրոցականի և ուսանողի առողջության և աշխատունակության կարևոր նախապայմանն է: Այն օգնում է օրգանիզմի տարբեր հյուսվածքներին և բջիջներին վերականգնվել և հատկապես կարևոր է ուղեղի գործունեության համար: Ոչ բավարար քունը առաջացնում է հոգնածություն, վատ տրամադրություն, ուշադրությունը պահպանելու և կենտրոնանալու դժվարություններ, խանգարում է նորմալ շփումը, իսկ որոշ մարդկանց մոտ կապված է քաշի ավելացման հետ և նույնիսկ նպաստում է առողջական խնդիրների ի հայտ գալուն:
Ուրեմն, կարևորի՛ր քո քունը:
Իսկ եթե ունես քնելու հետ կապված դժվարություններ, հետևիր հետևյալ պարզ խորհուրդներին.
- եղի′ր ակտիվ օրվա ընթացքում, կատարիր ֆիզիկական վարժություններ (իհարկե, ոչ` անմիջապես քնելուց առաջ):
- Զերծ մնա ալկոհոլային խմիչքներից:
- Մաղթի′ր «բարի գիշեր» էլեկտրոնային միջոցներին և տարբեր գաջեթներին: Ննջասենյակում ցանկալի չէ ունենալ հեռուսատացույց և համակարգիչ, հեռախոսը պետք է անջատել և հնարավորության դեպքում` առհասարակ մթեցնել և ձայնամեկուսացնել սենյակը: Բոլոր էլեկտրոնային միջոցները օժտված են նյարդային համակարգն ակտիվացնելու հատկությամբ: Աշխատող համակարգչի կամ հեռախոսի արձակած լույսը խանգարում է օրգանիզմում հատուկ հորմոնի` մելատոնինի արտադրությունը, որը բացի քունը կարգավորելուց շատ կարևոր է նաև լավ առողջական վիճակի համար:
- Պահպանի′ր քնի «ռիտուալ», այն է` առօրյա, սովորույթ դարձած նույն գործողություններ. քնել նույն ժամին, քնելուց առաջ կատարել որոշակի, ըստ անձնական նախասիրությունների, հաճելի և հանգստացնող գործողություններ` գիրք կարդալ, զբոսնել շան հետ, գրառում անել անձնական օրագրում, լսել հանգիստ երաժշտություն, կատարել յոգայի վարժություններ և այլն:
- Քեզ տրամադրի′ր խորը և հանգիստ քնի, մի′ անհանգստացիր և մի′ մտածիր, թե այս գիշեր կրկին լավ չես քնելու:
Եթե խիստ հոգնածություն ես զգում, ապա կարող ես կարճատև քնել նաև ցերեկվա ժամին, դասերից հետո, հատկապես ամառվա շոգ եղանակին: Չէ՞ որ այդպես անում են մի շարք հարավային երկրներում, որտեղ ցերեկվա ժամին, ճաշից հետո, հատկացվում է որոշակի ժամանակ կարճատև քնի կամ հանգստի համար (սիեստա): Ինչևէ, նկատի ունեցիր, որ ցերեկվա քունը չպետք է խանգարի կամ կրճատի գիշերվա քնի տևողությունը:
Մասնագետների կարծիքով մինչև կեսկիշեր քնելն ավելի օգտակար է լիարժեք հանգստանալու, առողջ և առույգ լինելու համար: Ի դեպ, ցանկալի է չխախտել քնելու ռեժիմը նաև շաբաթ-կիրակի և հանգստյան օրերին: Ժողովրդական իմաստությունն ասում է. «որպեսզի մարդը լավ աշխատի, պետք է լավ քնի»:
Այնուամենայնիվ, եթե ունես քնելու հետ կապված խնդիրներ, որոնք երկար են շարունակվում և չեն անցնում վերը նշված պարզ խորհուրդներից, պարտադիր այցելիր բժշկի:
Նկարները վերցրել ենք այստեղից և այստեղից:
Կազմեց Ե.Մովսեսյանը: